Niet-Europese webwinkels: Detailhandel eist maatregelen tegen oneerlijke concurrentie
Met extreem lage prijzen, producten en artikelen die niet voldoen aan Europese kwaliteits- en veiligheidsnormen en koopvoorwaarden die indruisen tegen de Europese wetgeving jagen niet-Europese webwinkels de Nederlandse detailhandel vrees aan. Er is sprake van oneerlijke concurrentie, zeggen Detailhandel Nederland en Thuiswinkel.org gebroederlijk. Daar zijn zowel fysieke winkels als webshops in Nederland de dupe van.
Betere naleving van de regels en een strengere handhaving zijn vereist om de oneerlijke concurrentie tegen te gaan, stellen beide organisaties in hun zojuist verschenen rapport ‘Een gelijk speelveld voor de Nederlandse winkeliers’. Belangrijkste aanleiding: door de digitalisering zijn consumenten ‘importeurs’ geworden. Immers, ze doen rechtstreeks aankopen bij niet-europese webwinkels en leveranciers buiten de EU en op hun per post verzonden pakketjes is zo goed als geen controle. EU-wetten en –handhavingsprocessen, ooit ingevoerd om productveiligheid, rechtsbescherming en correcte belastingafdracht te garanderen, lopen volledig achter bij de nieuwe, digitale werkelijkheid.
Aankopen bij niet-Europese webwinkels nemen snel toe
Er zijn nog geen exacte cijfers, maar de ‘directe import’ uit landen van buiten de EU neemt snel toe, volgens Detailhandel Nederland en Thuiswinkel.org. Zij pleiten voor onderzoek door de Nederlandse overheid naar de exacte omvang van de importstromen en de impact ervan op consumenten en bedrijven. Want, zeggen de rapporteurs: ‘Alle goederen die op EU-grondgebied binnenkomen en hier worden verkocht, moeten voldoen aan de EU-regels, evenals alle handelaren die producten aan EU-consumenten verkopen.’ De directe import zou voor Nederlandse consumenten gezondheids- en veiligheidsrisico’s met zich meebrengen. En vooral: de Nederlandse winkelier moet opboksen tegen oneerlijke concurrentie van niet-Europese webwinkels.
In het rapport staat een grafiek opgenomen met landen die bij Europese consumenten populair zijn. Het is nauwelijks verrassend dat China daar met kop en schouders bovenuit steekt. Sinds 2017 schieten de directe aankopen via Chinese platforms als Wish en AliExpress omhoog. Kleine elektronica, accessoires voor mobieltjes, schoenen en kleding komen in steeds grotere aantallen vanuit China naar EU-landen en dus ook naar Nederland. Tegen de lage prijzen valt nauwelijks op te concurreren. En daar wringt de schoen: die lage prijzen zijn vooral mogelijk omdat Chinese fabrikanten en ecommerce platforms de regelgeving omzeilen.
Platforms als AliExpress verstoren het speelveld
Vooral de particuliere importstroom uit China baart Nederlandse (web)winkeliers zorgen. Daarbij wordt van de niet-Europese webwinkels met name het Chinese Ecommerce-platform AliExpress aan de schandpaal genageld. Bij deze sterk groeiende dochter van Alibaba koop je als consument niet via de groot- of tussenhandel, maar rechtstreeks van de fabrikant. Dit business-to-consumer-principe was aanvankelijk bedoeld voor bulkverkoop, maar intussen zijn de meeste producten via AliExpress per stuk te koop. Consumenten kunnen kiezen voor verschillende levertijden. Kies je voor transport over zee en neem je een langere levertijd voor lief, dan betaal je vaak geen verzendkosten. Vooral jongeren maken hier massaal gebruik van.
De belangenbehartigers van de detailhandel staan niet alleen in hun zorgen rond platforms als AliExpress. Zes Europese consumentenorganisaties, waaronder de Nederlandse Consumentenbond, vroegen hun nationale toezichthouders al eerder om op te treden tegen de ecommerce-gigant uit China. Belangrijkste argument: er komen ondeugdelijke en onveilige producten op de markt. Zo bleek uit testaankopen van de Deense consumentenorganisatie dat dertig procent van via AliExpress uit China geïmporteerd speelgoed chemicaliën bevatte die in de EU taboe zijn.
Verkoopvoorwaarden van veel niet-Europese webshops wijken af van EU-regels
Een minstens zo groot bezwaar is dat niet-Europese webwinkels als AliExpress verkoopvoorwaarden hanteren, die in strijd zijn met de Europese consumentenregels. Denk daarbij aan regels rond retourzending en terugbetaling die binnen de EU in het leven zijn geroepen om consumenten te beschermen. Ook gelden voor goedkopere producten lucratieve btw-regels en betalen niet-Europese webwinkels niet mee aan Nederlandse initiatieven voor de inzameling en verwerking van afval. Allemaal factoren die zorgen voor een ‘ongelijk speelveld’. Dat doet pijn binnen de lijnen van de toch al krappe marges.
Het rapport van Detailhandel Nederland en Thuiswinkel.org is bedoeld als signaal aan de Nederlandse en Europese politiek. Het is geen aanklacht tegen de wereldwijde concurrentie die inherent is aan de digitalisering, maar een pleidooi voor regelgeving en handhaving die beter aansluiten op het nieuwe speelveld. Zodat er een halt wordt toegeroepen aan de oneerlijke concurrentie door niet-Europese webwinkels en platforms. Met de nadruk op de directe import van producten uit China door consumenten die lage prijzen verkiezen boven snelle levertijden en garanties. Of het signaal snel effect zal hebben, valt te bezien, want EU-wetgeving laat vaak langer op zich wachten dan wenselijk is. We blijven de ontwikkelingen volgen.
